XXI Postęp Techniczny w Wodociągach

22 i 23 października 2009 r. we wrocławskim Domu Technika NOT obradowała XXI konferencja naukowo-techniczna z cyklu „Postęp Techniczny w Wodociągach”. Podobnie jak w latach ubiegłych, konferencja była współorganizowana przez Oddział Dolnośląski Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych we Wrocławiu oraz Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej, a także przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu oraz firmę SEEN Holding. Konferencja odbywała się w ramach XXXV Wrocławskich Dni Nauki i Techniki, organizowanych przez Wrocławską Radę Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT we Wrocławiu.
Pierwsza konferencja z cyklu „Postęp Techniczny w Wodociągach” została zorganizowana przez Oddział Dolnośląski PZITS wspólnie z ówczesnym Wydziałem Inżynierii Sanitarnej (obecnie Inżynierii Środowiska) Politechniki Wrocławskiej przed 43 laty, tj. w 1966 r. Wrocławskie konferencje z tego cyklu należą do największych i najstarszych imprez naukowo-technicznych zajmujących się problematyką oczyszczania wody i eksploatacją wodociągów. Podczas poprzednich dwudziestu konferencji omawiano m.in. problematykę takich istotnych procesów technologicznych w oczyszczaniu wód, jak koagulacja, filtracja, ozonowanie, chlorowanie, fluorkowanie, adsorpcja oraz infiltracja. Oprócz procesów jednostkowych omawiano także w sposób kompleksowy problematykę wpływu stanu zanieczyszczenia wód na możliwości ich oczyszczania oraz zagadnienia dotyczące oczyszczania wód ze zbiorników zaporowych.
W dwudniowych obradach XXI konferencji wzięło udział 180 uczestników z przedsiębiorstw wodociągowych, wyższych uczelni, placówek naukowych, jednostek administracji państwowej i samorządowej oraz firm projektowych, wykonawczych i eksploatacyjnych z całego kraju, zajmujących się problematyką oczyszczania wody i eksploatacji zakładów wodociągowych. Na podkreślenie zasługuje udział w konferencji doktorantów i dyplomantów Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej, którzy uczestniczyli w obradach nieodpłatnie, traktując je jako element kształcenia.
Podstawę do dyskusji stanowiły cztery specjalnie przygotowane na tę okazję referaty kierunkowe oraz 22 referaty szczegółowe, wyselekcjonowane spośród ponad pięćdziesięciu zgłoszonych prac. Referaty te – w postaci artykułów naukowych lub naukowo-technicznych – zostały opublikowane w dwóch kolejnych numerach czasopisma „Ochrona Środowiska” – 3/2009 i 4/2009, redagowanego pod kierunkiem prof. zw. dr. hab. inż. Apolinarego Leszka Kowala, który pełnił także funkcje przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego i Rady Programowej konferencji.
Obrady konferencji otworzył referat wprowadzający prof. dr hab. Barbary Kołwzan z Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej pt. „Zastosowanie czujników biologicznych (biosensorów) do oceny jakości wody”, w którym Autorka zaprezentowała materiały biologiczne stosowane jako detektory w biosensorach oraz rodzaje przetworników przekształcających zjawiska biologiczne na odpowiednie sygnały. Szczególną uwagę Autorka poświęciła porównaniu czułości i selektywności czujników biologicznych w stosunku do klasycznych metod analitycznych. Wykazała, że zastosowanie biosensorów jest bardzo obiecującym kierunkiem rozwoju badań zmian jakości wody, umożliwiającym wykrywanie obecności nie tylko substancji chemicznych, ale także mikroorganizmów chorobotwórczych (wirusów, bakterii i pierwotniaków) w wodzie. Dzięki ich zastosowaniu można przeprowadzić szybką ocenę zarówno pojedynczych wskaźników jakościowych używanych w analizie wody, jak i wskaźników zbiorczych (uogólnionych), takich jak zawartość substancji organicznych, toksyczność, mutagenność i rakotwórczość. Zdaniem Autorki, wykorzystanie czujników biologicznych w monitoringu dystrybucji wody przyczyni się do znacznego podniesienia jakości i bezpieczeństwa wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Kolejne referaty wprowadzające przedstawili:
– Prof. dr. hab. Jacek Nawrocki z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu pt. „Mechanizmy i skuteczność ozonowania katalitycznego w oczyszczaniu wody” (współautorka mgr Lilla Fijołek), w którym omówił stan współczesnej wiedzy w dziedzinie ozonowania katalitycznego i jego wykorzystania w procesach oczyszczania wody, podkreślając główne zalety tego procesu, takie jak jego szybkość, znacznie silniejsza mineralizacja substancji organicznych oraz znacznie większa skuteczność wykorzystania ozonu niż w procesach samego ozonowania. Autor wykazał, że w homogenicznym ozonowaniu katalitycznym dochodzi do tworzenia rodników hydroksylowych głównie w wyniku następczych reakcji ozonu z kompleksami organicznymi jonów metali oraz podkreślił, że w literaturze spotyka się wiele sprzecznych lub kontrowersyjnych doniesień, szczególnie na temat mechanizmów tworzenia rodników hydroksylowych.
– Prof. dr hab. inż. Wojciech Adamski z Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej pt. „Zastosowanie reaktorów wielofunkcyjnych do oczyszczania wody” (współautorka dr hab. inż. Katarzyna Majewska-Nowak), w którym omówił podstawy modelowania oraz zasady stosowania reaktorów spełniających różne funkcje w układach oczyszczania wody. Autor podkreślił m.in. rolę procesów membranowych, które będą pełniły coraz ważniejszą rolę w systemach oczyszczania wody.
– Mgr inż. Witold Sumisławski z firmy SuManagement pt. „Sztuka zarządzania bezpieczeństwem wody”, w którym poddał analizie różne zagrożenia, jakie mogą wystąpić podczas ujmowania, oczyszczania i dystrybucji wody do odbiorców oraz scharakteryzował metody przeciwdziałania tym zagrożeniom w zakładach wodociągowych. Szczególną uwagę Autor poświęcił problematyce bezpieczeństwa wody, zwłaszcza w obliczu niedocenianych zagrożeń terrorystycznych.
W dalszej części konferencji odbyła się prezentacja 22 referatów szczegółowych w czterech sesjach plenarnych oraz dyskusja. W referowanych pracach oraz w dyskusji przedstawiono różne aspekty problematyki zaopatrzenia w wodę, jak m.in. jakość fizyczno-chemiczna i bakteriologiczna ujmowanej wody, zastosowanie nowych materiałów do intensyfikacji procesów oczyszczania wody, stabilność wody w sieci wodociągowej, eksploatacja i zarządzanie wodociągami oraz zapewnienie bezpieczeństwa wody.
Specjalnym punktem programu konferencji było wręczenie kolejnej edycji nagród SEEN–PZITS AQUARINA, ufundowanych przez firmę SEEN Technologie, przyznawanych od 1999 r. za wybitne osiągnięcia naukowe i wdrożeniowe w dziedzinie inżynierii środowiska. W tym roku, w którym nagroda SEEN–PZITS obchodzi jubileusz dziesięciolecia, Nagroda Specjalna AQUARINA została wręczona prof. zw. dr. hab. inż. Apolinaremu Leszkowi Kowalowi za wybitne osiągnięcia w dziedzinie inżynierii środowiska oraz osobisty wkład w rozwój nauki i dydaktyki, jak również za wyjątkową aktywność zawodową i nieprzerwaną działalność społeczną na rzecz środowiska wodociągowców do dziś. Nagrody Innowacyjne AQUARINA otrzymali: w kategorii naukowo-badawczej – dr inż. Jolanta Gumińska i dr inż. Marcin Kłos (Politechnika Śląska) za pracę pt. „Wykorzystanie pomiaru liczby cząstek do optymalizacji dawki koagulantu w oczyszczaniu wód powierzchniowych”, natomiast w kategorii techniczno-wdrożeniowej – mgr inż. Klara Szatkiewicz (MPWiK w Warszawie) za pracę pt. „Rewizja dyrektywy 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, dotycząca oceny zagrożeń i zarządzania ryzykiem”. Laureaci tego prestiżowego wyróżnienia otrzymali piękne statuetki i okolicznościowe dyplomy oraz nagrody pieniężne. Z zasadami przyznawania nagrody AQUARINA oraz wykazem dotychczasowych laureatów można się zapoznać na stronie internetowej Oddziału Dolnośląskiego PZITS (www.pzits.not.pl). Bardzo istotnym uzupełnieniem konferencji, a zwłaszcza dyskusji, było tradycyjne spotkanie koleżeńskie, które odbyło się w restauracji DaLat mieszczącej się w Domu Technika NOT.
Organizatorzy wyrażają serdeczne podziękowania wszystkim Autorom referatów oraz Uczestnikom konferencji za tak liczny udział w obradach i żywią nadzieję, że następna XXII konferencja w 2011 r. wzbudzi podobne zainteresowanie wśród społeczności naukowo-technicznej jak ostatnia i poprzednie.